Σύγκρουση, αυτή η παρεξηγημένη

«Σύγκρουση»… Μια λέξη που μας γεννά άσχημα συναισθήματα και φόβο. Θέλουμε να αποφεύγουμε κάθε σύγκρουση, θεωρώντας την καταστροφική.

Αλήθεια, όμως, τι ορίζουμε ως σύγκρουση; Είναι πάντα αρνητικό να συγκρουόμαστε με τους άλλους;

Ως σύγκρουση ορίζεται η διαφωνία, η διάσταση απόψεων, οι προστριβές, ακόμη και ο πόλεμος με τον ίδιο μας τον εαυτό. Ο όρος conflict στα αγγλικά, προέρχεται από το λατινικό «conflictus», «striking together with force», που σημαίνει αμφίδρομο χτύπημα με δύναμη. Κάθε συναισθηματική εμπλοκή που μας οδηγεί στη συγκίνηση, αποτελεί μία σύγκρουση.

Ο Αριστοτέλης πρώτος, διατύπωσε την άποψη πως ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον, έτσι, ο άνθρωπος, ως ζώο «αγελαίο», επιθυμεί πάντοτε να είναι ενταγμένος σε μία ομάδα. Η ένταξή του στην ομάδα όμως, θέτει ως προϋπόθεση την ικανότητα του ανθρώπου να σχετίζεται με ανθρώπους, να αναπτύσσει δεσμούς σε επίπεδο δυικό αρχικά και ομαδικό στη συνέχεια.

Οι άνθρωποι, ως ανώτερα θηλαστικά, αναπτύσσουμε αρχικά δεσμό ειδικό με τη μητέρα μας, προκειμένου να επιβιώσουμε και στη συνέχεια αναπτύσσουμε δεσμούς με άτομα του ίδιου είδους, με στόχο να αναπαραχθούμε, κάτι το οποίο διατύπωσε ο Freud.

Ο Bowlby, υποστήριξε, την έννοια του δεσμού ή της προσκόλλησης (attachment): ανάλογα με την ανταπόκριση που έχουμε εισπράξει ως βρέφη από τη μητέρα μας (ή από κάποιον φροντιστή), δομείται η προσωπικότητά μας και ο τρόπος που σχετιζόμαστε με τους άλλους. Εξελισσόμαστε είτε σε ανθρώπους που εμπιστεύονται τους άλλους, είτε σε ανασφαλείς, είτε ακόμη και σε αδύναμους να αναπτύσσουμε στενές σχέσεις. Έτσι, τα συναισθήματα και το είδος σχέσης- δεσμού που τείνουμε να αναπαράγουμε σε κάθε σχέση, είναι μίμηση και επαναβίωση του αρχικού τύπου δεσμού με τη μητέρα. Μπαίνουμε σε κάθε σχέση και υπάρχουμε σε αυτή, κουβαλώντας πολλές προσωπικές αποσκευές και συναισθήματα.

Βέβαια, οι κοινωνικές μας σχέσεις και η ανθρώπινη αλληλεπίδρασή μας, χαρακτηρίζονται τόσο από την τάση μας για κύρος όσο και από την τάση μας για ισχύ. Όταν τείνουμε να υπερισχύουμε του άλλου σε μια σχέση προσωπική ή κοινωνική, υποβόσκουν συναισθήματα θυμού, περιφρόνησης, αηδίας, ελέγχου του άλλου, που μας οδηγούν συχνά σε συγκρούσεις. Εμπλεκόμαστε συναισθηματικά με πρόσωπα και καταστάσεις, δημιουργώντας διαθέσεις και συναισθήματα που οδηγούν στη σύγκρουση.

Αφού, λοιπόν, ο καθένας από εμάς έχει μεγαλώσει διαφορετικά, έχει αναπτύξει συγκεκριμένους κώδικες επικοινωνίας, τρόπο έκφρασης, τύπο προσκόλλησης, η σύγκρουση φαίνεται μάλλον αναπόφευκτη.

Ο ρόλος της σύγκρουσης, όμως, δεν είναι αναγκαία αρνητικός. Μέσω της σύγκρουσης υπάρχει αλλαγή στη φύση της σχέσης και επαναδιαπραγμάτευσή της. Βιώνουμε αληθινά μια σχέση με τον Άλλον, όταν μπορούμε να συγκρουστούμε μαζί του. Κατακτούμε την αληθινή οικειότητα, όταν αντέχουμε να συγκρουστούμε, γνωρίζοντας πως αυτό δεν είναι απαραίτητα καταστροφικό για τη σχέση. Φυσικά και μια σύγκρουση μπορεί να οδηγήσει στην αποξένωση και στη διακοπή μιας σχέσης, ωστόσο η σύγκρουση αποτελεί απλά το όχημα. Για να υπάρξει ρήξη σε μια σχέση, υποβόσκουν σίγουρα πάρα πολλοί παθογόνοι παράγοντες.

Όταν συγκρουόμαστε, εκδηλώνουμε τον πραγματικό μας εαυτό, τα άγχη, τον τρόπο σκέψης μας. Η σύγκρουση διαθέτει διττή φύση: είτε πρόκληση για βελτίωση ή απειλή της σχέσης. Η έννοια της σύγκρουσης δεν έχει από μόνη της θετική ή αρνητική χροιά. Σίγουρα, θα μπορείτε να ανακαλέσετε συγκρούσεις οι οποίες υπήρξαν κομβικές ή καταστροφικές για κάποια σχέση σας, ερωτική, φιλική, ή εργασιακή. Ωστόσο, σίγουρα θα μπορείτε να θυμηθείτε και περιπτώσεις, στις οποίες μετά από μια σύγκρουση η σχέση βελτιώθηκε, η ποιότητά της άλλαξε, η διάθεσή σας μεταβλήθηκε θετικά και επιλύθηκαν προβλήματα που προκαλούσαν τριβές.

Η σύγκρουση αποτελεί ένδειξη αλλαγής, βαθιά σε κάθε σχέση, μια ισχυρή επιρροή στο πώς η σχέση θα εξελιχθεί. Στο χέρι μας είναι να μην αποτελεί η κάθε σύγκρουση έναν τρόπο επιβολής, εγωισμού, άσκησης ελέγχου, αλλά να χρησιμοποιείται ως ένα μέσο επαναπροσδιορισμού, οριοθέτησης, επαναδιαπραγμάτευσης της σχέσης μας με τους άλλους.

Άρθρο: Ηρώ Δημητρίου
Εκπαιδευτικός Π.Ε.

http://www.animartists.com/2015/04/24/%CF%83%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B7-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%AE-%CE%B7-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B5%CE%BE%CE%B7%CE%B3%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7/