Έχω την ανάγκη να με ακούς

Φωτογραφία: Théo Gosselin

Τα σημαντικά προβλήματα που μας ταλαιπωρούν είναι αδύνατον να λυθούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο σκέψης με τον οποίο δημιουργήθηκαν. Είναι πραγματικά ανακουφιστικό όταν μπορείς να βλέπεις τον κόσμο γύρω σου από μια καινούρια οπτική. Ως παρατηρητής της ζωής, βλέπω συχνά ανθρώπους που δυσκολεύονται, που κουβαλούν μέσα τους βάρη αβάσταχτα αλλά προχωρούν στο δρόμο τους με την ελπίδα πως θα μπορέσουν να ξαποστάσουν κάποια στιγμή σε μια αγκαλιά, σε μια κουβέντα, σε ένα όνειρο

. Είναι εμφανής η προσπάθειά τους να αποτινάξουν από πάνω τους ό,τι τους καθηλώνει και με ανασφάλεια να ξεδιπλώσουν τα κομμάτια τους ελπίζοντας πως ο άλλος μπορεί να τους ακούσει, να τους συμπονέσει, να σταθεί έστω και για λίγο δίπλα τους. Μου προκαλεί όμως και ιδιαίτερη στενοχώρια από την άλλη όταν βλέπω ανθρώπους να φέρονται με απίστευτη σκληρότητα απέναντι στο “λόγο” που οι άλλοι άνθρωποι αρθρώνουν, υποδεικνύοντάς τους, κατηγορώντας τους ή ενοχοποιώντας τους και αναρωτιέμαι: μα καλά, δεν έχουν χάσει ποτέ τους κομμάτια του εαυτού τους ή μήπως τα έχουν χάσει όλα;











Δεν θα είχα τη δυνατότητα να μιλάω σήμερα εδώ και να μπορώ να νιώθω παράλληλα το πως εκείνοι αισθάνονται σε ταραγμένες περιόδους αν δεν είχα βρεθεί και εγώ κάποτε στη δική τους θέση. Ασφαλώς και αντιμετώπισα παρόμοιες καταστάσεις και μπορώ να πω πια με βεβαιότητα πως αισθάνομαι ιδιαίτερα τυχερός αφού στις δικές μου διαδρομές συνάντησα κάποια άτομα που ήταν σε θέση και ήθελαν να με ακούσουν. Συνοδοιπορίσαμε μέχρι να καταφέρω να σταθώ στα δικά μου πόδια, σταθερός και απαλλαγμένος από τη σύγχυση, να βγω επιτέλους μέσα από τη μπερδεμένη μου περίοδο. Άτομα που είχαν την ικανότητα να με ακούσουν χωρίς να με κρίνουν, να με αφουγκραστούν χωρίς να μου υποδεικνύουν και να μην με αξιολογούν σύμφωνα με τα γεγονότα της στιγμής.Μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως όταν αντιμετωπίζουμε διάφορα προβλήματα στην καθημερινότητά μας και είμαστε σε καθεστώς ψυχολογικής πίεσης, αν βρεθεί κάποιος που θα μπορέσει να μας παρακολουθήσει πραγματικά γιατί το θέλει, χωρίς να προσπαθήσει να αναλάβει εκείνος την ευθύνη για λογαριασμό μας, χωρίς να επιχειρήσει να μας βάλει σε καλούπια, τότε νιώθουμε βαθιά ευτυχισμένοι! Εκείνες τις στιγμές υποχωρεί η μεγάλη ένταση μέσα μας και μας παραχωρείται ο χώρος και η απαραίτητη ασφάλεια για να ξεπηδήσουν στην επιφάνεια κρυμμένα αιτήματα που καταχωνιάστηκαν με τον καιρό, ενοχλητικοί φόβοι που περιορίζουν, ενοχές που ξεχάστηκαν, απελπισία και σύγχυση που διαλύουν ό,τι πιο όμορφο έχουμε μέσα στην ψυχή μας και αποτελούν βέβαια κομμάτια της εμπειρίας μας. Όταν έχουμε τη δυνατότητα αλλά και την τύχη να ακουγόμαστε βαθιά, μπορούμε τότε να πλησιάσουμε όλο και πιο κοντά στο σκηνικό της εμπειρίας μας, όπως αυτή έχει καταγραφεί μέσα μας και να έρθουμε σε επαφή με τη χροιά της συναισθηματικής μας διάθεσης και φόρτισης. Πέρα όμως από το όποιο όφελος μπορούμε να βιώσουμε, θα έλεγα πως αναπτύσσεσαι παράλληλα ανάμεσά μας και μια ιδιαίτερη ζεστασιά, αισθήματα όμορφα που μας επιτρέπουν να πλησιάζει ο ένας τον άλλον και να ανοιγόμαστε μαζί όλο και πιο πολύ σε αυτή τη νέα εμπειρία. Στη συνέχεια, αυτή η διαδικασία μάς επιβεβαιώνει πως αυτό που και οι δυό μας κτίσαμε κομμάτι-κομμάτι δημιουργεί μια πολύ όμορφη και φροντιστική σχέση. Είναι άλλωστε εκπληκτικό πως πράγματα που φαίνονται άλυτα επιλύονται όταν κάποιος «ακούει», πως η σύγχυση που φαίνεται αδιέξοδη δίνει τη θέση της σε σχετικά σαφή δεδομένα, όταν κάποιος εισακούεται με την προσοχή που απαιτείται. Έχω εκτιμήσει βαθύτατα τις φορές που έχω βιώσει την εμπειρία του να με ακούν με ευαισθησία, ενσυναίσθηση και προσοχή. Σαν να αφήνουμε το λουλούδι της ψυχής μας να ανθίσει, σαν να βρίσκει χώρο να αναπνεύσει, ένα πρόσφορο και θρεπτικό χώμα να ξεπηδήσει, να τεντωθεί, να τινάξει τα ξερόχορτα που το βαραίνουν και να βγάλει όλο καμάρι να δικά του τα άνθη.

Έπειτα πάλι, μου αρέσει τις φορές που αναλογίζομαι τον κόσμο γύρω μου να παίρνω τον χρόνο μου και να βλέπω πως εγώ στέκομαι μέσα σε όλη αυτή την εικόνα. Κλείνοντας τα μάτια, το σκηνικό ανοίγει και με παρατηρώ σε διάφορες γόνιμες στιγμές της ζωής μου. Παρατηρώ πως δεν με ικανοποιεί η εικόνα του εαυτού μου όταν δεν μπορώ να «ακούσω» τον άλλο, όταν δεν μπορώ να τον καταλάβω. Αν αυτό αφορά μια απλή μου αδυναμία κατανόησης ή στιγμιαία αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής μου σε αυτά που μου διηγείται ή έστω δεν κατανοώ ακριβώς τα λόγια του, τότε αισθάνομαι μια ελαφρά ενόχληση με τον εαυτό μου. Όμως, αυτό που πραγματικά μου είναι δυσβάσταχτο είναι όταν αδυνατώ να παρακολουθήσω τον άλλον γιατί είμαι τόσο σίγουρος και προκατειλημμένος από πριν για αυτά που θα μου διηγηθεί οπότε τελικά δεν τον «ακούω» καν. Μόνο λίγο αργότερα συνειδητοποιώ ότι «άκουσα» αυτό που είχα ήδη αποφασίσει ότι θα μου έλεγε και ότι, εν κατακλείδι, απέτυχα να τον ακούσω πραγματικά. Ακόμα χειρότερα, όταν διαπιστώνω πως ενδόμυχα προσπαθώ, άθελά μου βέβαια, να διαστρεβλώσω το μήνυμα που προσπαθεί εναγωνίως να μου περάσει, ώστε να πει τελικά αυτό που εγώ θέλω να πει και ύστερα να ακούω μονάχα αυτό. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνεται χωρίς συναίσθηση και με εκπλήσσει αυτή μου η ικανότητα όταν μου συμβαίνει. Διαστρεβλώνοντας λίγο τα λόγια ή απλώς το νόημά τους, μπορώ να παρουσιάσω αυτό το άτομο με τέτοιο τρόπο που να φαίνεται ότι λέει όχι μόνο αυτό που θέλω να ακούσω, αλλά τον κάνω να «είναι» παράλληλα και το άτομο που εγώ θα ήθελα να είναι. Μονάχα όταν μπορέσω να διακρίνω πίσω από τη δυσανασχέτησή του ή από τη δική μου σταδιακή αναγνώριση ότι τον χειρίζομαι έστω και ανεπαίσθητα, τότε θυμώνω με τον εαυτό μου για αυτή μου την αδυναμία. Ξέρω πολύ καλά επίσης, έχοντας υπάρξει και εγώ πολλές φορές αποδέκτης αυτής της συμπεριφοράς, πόσο απογοητευτικό είναι να αντιμετωπίζεται κάποιος ως κάτι που δεν είναι και να φαίνεται ότι διηγείται πράγματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αυτό, κατά συνέπεια, προκαλεί έντονο θυμό, εσωτερικό προβληματισμό και μεγάλη απογοήτευση.Επομένως, συνειρμικά αντιλαμβάνομαι πως αυτό που μου προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα είναι όταν κλείνομαι μέσα μου, όταν προσπαθώ απεγνωσμένα να εκφράσω αυτό που ανήκει στο πιο βαθύ επίπεδο του εαυτού μου, αυτό που είναι μέρος του δικού μου προσωπικού εσωτερικού κόσμου και ο άλλος δεν μπορεί να καταλάβει. Όταν ρισκάρω να μοιραστώ κάτι που είναι ένα θέμα πολύ προσωπικό μου με ένα άλλο άτομο και εκείνο αδυνατεί να το αντιληφθεί και να το κατανοήσει, τότε είναι φυσικό να βιώνω μια πολύ αποκαρδιωτική και μοναχική εμπειρία. Κατέληξα να πιστεύω ότι μια τέτοια εμπειρία θα μπορούσε να είναι αυτό που εγώ ονομάζω «βαθύτερη μοναξιά». Σαν να είναι ο πυρήνας που οδηγεί τους ανθρώπους να σταματήσουν να ελπίζουν ότι υπάρχει κάποιος εκεί έξω που μπορεί να τους νιώσει, να τους καταλάβει. Από τη στιγμή που χάνουν αυτή την ελπίδα, τότε μοιραία και παθητικά κουρνιάζουν μόνο στον εσωτερικό τους μικρόκοσμο, αφού τους φαίνεται σαν να είναι το μόνο μέρος στο οποίο μπορούν να ζήσουν με ασφάλεια. Νιώθω ιδιαίτερη συμπόνοια για εκείνα τα άτομα που το βιώνουν έτσι, τα καταλαβαίνω γιατί ξέρω καλά πως όταν προσπαθώ να μοιραστώ κάτι από το δικό μου συναισθηματικό κόσμο, κάτι που μου είναι τόσο πολύτιμο και για το οποίο δεν νιώθω αρκετά σίγουρος, αυτή η διάθεση για επικοινωνία αντιτίθεται στη διαδικασία του να υποστώ την κριτική ή την όποια παρερμηνεία του νοήματός μου και η αντιδρασή μου είναι έντονη «Μα, δεν ωφελεί, μάταιος ο κόπος!». Μόνο όταν βρεθεί σε μια τέτοια στιγμή, ο καθένας μπορεί να νιώσει τι σημαίνει να είναι μόνος.

Πιστεύω ακράδαντα πως είναι απόλυτα κατανοητό από όσα ειπώθηκαν πως όταν μπορώ να εμπιστεύομαι τη ψυχή μου και την σχέση που με συνδεέι με το άλλο πρόσωπο τότε μπορεί και η «ακοή» μου να αναπνεύσει. Υπήρξε και για μένα η ανάγκη, όπως είπα και παραπάνω, να γυρέψω αυτόν τον τρόπο επικοινωνίας αρκετές φορές στη ζωή μου και ευτυχώς, σκόνταψα πάνω σε ανθρώπους που ήξεραν να στέκονται με ανθρωπιά και κατανόηση δίπλα μου. Τους είμαι ευγνώμων. Νιώθω όμως ότι εξελίσσομαι ταυτόχρονα και εσωτερικά όταν μπορώ να «ακούω» και να επικοινωνώ με αυτόν τον τρόπο. Έχω τη βεβαιότητα πως όταν κάποιος μπορεί να «ακουστεί» με αγάπη, πέρα από την εσωτερική του απελευθέρωση, παράλληλα ενισχύει και την πίστη του στις ίδιες του τις δυνάμεις, αντιλαμβάνεται πως έτσι εξελίσσεται εσωτερικά και μπορεί να λειτουργήσει με τη σειρά του ανακουφιστικά και στους άλλους. Προσπάθω λοιπόν να συντονίζομαι τόσο με τον άλλον που να διακρίνω και την άρπα μέσα στην ορχήστρα της ζωής.

Aρθρο Γεωργιος Φραγκακης  Ψυχολογος -Συμβουλος Ψυχικης Υγειας

http://animartists.com/2014/11/25/%CE%AD%CF%87%CF%89-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%B7-%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%B5-%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%82/